سیزده به در، جشن زایش انسان ها/از گشت و گذار در طبعیت تا دعا برای باران

به گزارش موج رسا; سیزده بدر یا جشن بدرقه نوروز از مهمترین رسوم مشترک در میان اقوام ایرانی است که طی سال های اخیر روز آشتی با طبیعت نیز تلقی می‌ شود.

ایرانیان از گذشته ‌های دور، با آغاز بهار و ورود به سال جدید و پس از چند روز دید و بازدید و تبریک سال نو، گویا برای تکمیل شادی خود و دور کردن غم و غصه و خمودگی، در روز سیزدهم فروردین ماه، با بیرون آمدن از خانه و پناه گرفتن در طبیعت، مراسم سیزده بدر را اجرا می ‌کنند.

یکی از سنت های مثبت مردم زنجان نیز رفتن به دامن صحرا و طبیعت، شوخی و بازی کردن، دویدن، تاب خوردن و در هر حال شاد بودن،از ویژگی ‌های روز سیزده بدر است.  

این باور همگانی چنان است که اگر خانواده‌ای نتواند به علتی تمام روز را به باغ و صحرا برود، به ویژه با دگرگونی ‌های جامعه شهری امروز، در بعد از ظهر روز سیزدهم، حتی برای زمان کوتاهی هم که شده از خانه به باغ یا گردشگاهی عمومی می ‌رود. 

 سیزده بدر، یکی از رسوم رایج ایرانی است که قدمتی بسیار دارد. این سنت با فراگیری خود در کل پیکره اجتماعی ایران یک اسطوره معنایی در سطح وسیع اجتماعی به وجود آورده است.  

در فرهنگ ایرانیان کهن سیزده ماه فروردین به روز سیزده بد‌ر نامگذاری شده و از آنجا که این روز را نحس می دانند و برای بیرون کردن نحسی از خانه و کاشانه خود، کنار جویبارها و سبزه ها می روند و به شادی می پردازند. 

  *فلسفه سیزده بدر در ایران باستان 

ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که عدد 13 نحس است، ایرانیان باستان این روز ( 13 فروردین ) را در طبیعت به جشن شادی می پرداختند تا بدین وسیله خود را از نحسی آن حفظ کنند . 

 از آداب این روز می توان به گره زدن سبزه و دور انداختن یا به قولی به آب دادن سبزه اشاره کرد . در گذشته دختران و پسران دم بخت سبزه ها را گره می زدند و آرزو می کردند تا در سال جدید تشکیل خانواده دهند  البته گره زدن تنها مختص دختران و پسران دم بخت نمی باشد و همه می توانند سبزه ای گره زده و آرزو کنند . عقیده بر این بوده است که وقتی گره باز شود ، مشکلات حل شده و آرزو بر آورده می شود . 

دور انداختن سبزه ها هم به این دلیل بود که ایرانیان باستان عقیده داشتند بدی ها و مریضی ها در این سبزه جمع شده و با به آب دادن یا به دور انداختن آن این پلیدی ها و مریضی ها را از خود دور می کردند .  در ضمن این روز متعلق به خدای باران می باشد و در مراسم 13 به در دعا برای بیشتر شدن و به موقع بودن باران در سال جدید وجود داشته که با گذشت زمان این رسم از میان رفته .   در زنجان، در این روز همه خانواده ها به گردشگاه های خارج از شهر می روند و به گردش در گلزارهای زیبا و باغ ها می پردازند. کودکان و نوجوانان نیز با هم به بازی و ورزش های دسته جمعی می پردازند.

  *جشن زایش انسان ها

در تقویم ایرانی، نخستین دوازده روز سال، "جشن زایش انسانها” ، تمثیلی از دوازده هزار سال زندگی و نبرد با اهریمن است و روز سیزدهم تمثیلی از هزاره سیزدهم و آغاز رهایش از جهان مادی است. 

 به همین دلیل نیز، روز سیزدهم که در واقع نمادی از زندگی انسان در پردیس است، متعلق به ستاره باران انگاشته می شد، زیرا نزول باران بهاری باعث سرسبزی و طراوت زمین شده و نمایه ای از بهشت را به وجود می آورد.

این اعتقاد در ایران باستان موجب می شد، سیزدهم نوروز، روز ویژه طلب باران بهاری برای کشتزارهای نومید، انگاشته شود. 

   *آئین های سیزده بدر در زنجان   

در استان زنجان نیز آداب و آیین های خاص این روز اهمیت خود را حفظ کرده است و مردم با خروج از منازل و پناه بردن به دامن طبیعت، اقدام به پخت غذاهای مخصوص کرده و مشغول سرگرمیهای محلی و دسته جمعی می شوند.   

*گره زدن سبزه‎ها و آرزوهای جوانان 

   در پایان تعطیلات 13 روزه نوروزی اهالی استان زنجان به گردشگاه‏های طبیعی و به دامنه کوه‎ها و باغ‎ها پناه برده و آخرین روز تعطیلی‎های نوروز را با صرف ناهارر در بیرون از خانه و گره زدن سبزه به پایان می‏رسانند.  

در روز طبیعت یا 13 فروردین جوانان استان زنجان با نیت قلبی برای گره زدن سبزه‏ها آرزوهای خود را از خداوند خواسته و برای برآورده شدن آن دعا می‏کنند.   گره زدن سبزه عید نوروز در روز طبیعت شادی و نشاط بسیار زیادی را در دل جوانان ایجاد کرده و این رسم محلی با وجود سپری شدن سال‏ها همچنان پا برجا است.   مردم با گره زدن سبزه‎ها غبارها را از دل خود بیرون کرده و خود را برای آغاز سال جدید آماده می‎کنند. //ن